Katholiek Onderwijs Vlaanderen werkt samen met uitgeverijen aan beter lesmateriaal
Katholiek Onderwijs Vlaanderen heeft de handboeken en het digitale materiaal in de derde graad van het secundair onderwijs onderworpen aan een kwaliteitsscreening. Alle uitgeverijen kregen feedback, waarna zij hun materiaal aanpasten. Zo komt de lat hoger te liggen en werken leerkrachten conform de leerplandoelen. Het gaat om een nieuw initiatief, dat de netwerkorganisatie de komende jaren zal uitbreiden naar andere studiejaren.
“We willen dat onze leerlingen goed onderwijs krijgen en dat onze leerkrachten daarvoor beroep doen op kwaliteitsvol en bruikbaar materiaal, dat hen duidelijk maakt wat van hen wordt gevraagd en welke ruimte zij zelf hebben om eigen inhoudelijke accenten of werkvormen toe te voegen. Als onderwijsverstrekker brengen we ook partners samen om dat waar te maken. We zijn blij dat we met uitgeverijen aan hetzelfde zeel kunnen trekken”, zegt Bruno Vanobbergen, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen.
Vorig schooljaar screende de pedagogische begeleiding van Katholiek Onderwijs Vlaanderen de papieren en digitale handboeken voor het vijfde middelbaar. De betrokken uitgeverijen Die Keure, Lernova, Pelckmans, Plantyn en Van In gingen met de feedback aan de slag voor de herwerking van de handboeken voor het vijfde en de opmaak van de handboeken voor het zesde middelbaar. In december 2024 werd een nieuwe screening uitgevoerd voor de handboeken van het vijfde en zesde middelbaar, een oefening die nu is afgerond en waarvan de scholen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen de resultaten ontvingen.
“We schrijven onze leerplannen samen met leerkrachten en baseren ze op de minimumdoelen. Over dat laatste waakt de inspectie. Veel leerkrachten gaan in de klas aan de slag met handboeken die op de leerplannen gebaseerd zijn. Door samen met de uitgeverijen de leerplanconformiteit van handboeken te handhaven, sluiten we de cirkel”, zegt Vanobbergen.
Ter illustratie:
- In een handboek Frans waren tekststructuur en zinsbouw te eenvoudig voor een derde graad. Na de screening is er een duidelijke opbouw in moeilijkheidsgraad, gaande van teksten met een eenvoudige tekststructuur en zinsbouw naar lange teksten met een zekere complexiteit wat betreft zinsbouw, tekststructuur en woordenschat.
- In een taalhandboek kwam het leerplandoel “selecteren van relevante informatie” dikwijls aan bod, maar was er weinig aandacht voor het leerplandoel “onderwerp, hoofdgedachte en hoofdpunten bepalen”. Dit werd na de screening rechtgezet.
- In een handboek van Sociale- en gedragswetenschappen werden een aantal sociaalpsychologische theorieën uitgewerkt die een invloed hebben op het sociaal gedrag. Het analyseren van sociaal gedrag met oog voor factoren als sociale beïnvloeding en groepsprocessen werden na de screening toegevoegd in het vijfde jaar. Sociale cognitie komt met aandacht voor sociaalpsychologische theorieën en inzichten aan bod in het zesde jaar.
“Als partners van het Vlaams onderwijs, luisteren wij constant naar de noden van overheid en onderwijsverstrekkers en houden we onze leermiddelen regelmatig tegen het licht, in functie van de minimumdoelen en de leerplannen. Dit aanpassingsvermogen laat ons toe om papieren en digitale leeroplossingen te ontwikkelen die effectief bijdragen tot het versterken van de onderwijskwaliteit in Vlaanderen”, stelt Dirk Van der Borgt, voorzitter van GEWU, de beroepsorganisatie van de educatieve, professionele en wetenschappelijke uitgeefsector.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen helpt leraren en vakgroepen om bewust gebruik te maken van digitaal en papieren lesmateriaal, rekening houdend met wat leerplannen minimaal vragen, waartoe ze inspireren en welke ruimte ze laten aan de expertise en professionaliteit van leraren en vakgroepen. Naast deze screening ondersteunt de netwerkorganisatie zijn scholen al geruime tijd door de opmaak van kijkwijzers, een aanbod dat recent prominenter aan bod komt omwille van de curriculumvernieuwing en de vele nieuwe digitale leermiddelen die erbij komen.
Met die kijkwijzers kunnen scholen handboeken kritisch onder de loep nemen met criteria die leraren zelf kunnen hanteren (met daarin aandacht voor onder meer inhoud, didactiek, correcte taal en evaluatiemogelijkheden), zodat scholen de goede keuze maken. Leerlingengroepen en vakgroepen zijn vaak divers qua samenstelling, scholen werken in hun eigen specifieke context en ook het aanbod van leermiddelen is divers. Het is dus belangrijk om als beleidsteam en als vakgroep doordachte keuzes te maken in functie van het leerproces van leerlingen. Voor het basis- en secundair onderwijs bestaat daarom een kijkwijzer ‘leermiddelenbeleid’ voor directies en beleidsteams en een kijkwijzer ‘bewust leermiddelen kiezen’ voor vakgroepen.
