Katholiek Onderwijs Vlaanderen gaat aan de slag met Vlaamse Toetsen, die ze met eigen doelen verrijkt

“De Raad van State zegt duidelijk dat de Vlaamse toetsen enkel mogen dienen voor kwaliteitsontwikkeling van de school. Dat ligt volledig in lijn met hoe wij ertegenaan kijken en hoe wij vandaag onze eigen gestandaardiseerde IDP-toetsen organiseren”, zegt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. “Het zal er in de komende jaren op aan komen om het bereikte delicate evenwicht tussen overheidstoetsen en vrijheid van onderwijs zorgvuldig te bewaren.”

Tijdens de lange voorbereidingsperiode werden de plannen en het decreet over de Vlaamse toetsen herhaaldelijk bijgestuurd. De resultaten kunnen nooit de enige bron zijn om beslissingen te nemen over ‘de’ kwaliteit van een school, of over slagen of niet slagen van leerlingen, en de Vlaamse toetsen worden beperkt tot Nederlands en wiskunde. Er komt ten slotte een grondige evaluatie na vijf jaar.

Bovendien kunnen onderwijsverstrekkers vanuit hun leerplannen eigen toetsitems toevoegen, een mogelijkheid waarvan Katholiek Onderwijs Vlaanderen zo spoedig mogelijk gebruik wil maken. Zo sluiten toetsen dichter aan bij wat echt in de klas gebeurt, waardoor de resultaten een betere spiegel bieden voor de school om aan haar onderwijskwaliteit te werken.

Twee zorgen blijven bestaan. Het decreet schept heel hoge verwachtingen over de Vlaamse toetsen, waarvan helemaal niet zeker is dat die gehaald kunnen worden. Zo beloven ze op leerling- en op schoolniveau ‘leerwinst’ te meten, terwijl zelfs de betrokken wetenschappers heel wat vraagtekens bij een betrouwbare leerwinstmeting plaatsen. Ook de validiteit van de toetsen (meten ze de doelen die ze willen meten?) blijft een issue.

Ten tweede is de zorg om de openbaarheid van de resultaten van de Vlaamse toetsen niet weggenomen, waardoor rankings tussen scholen misschien niet vermeden kunnen worden. De decreetgever erkent dat publieke rankings op basis van één of enkele toetsmomenten de onderwijskwaliteit verzwakken in plaats van versterken, zoals blijkt uit internationaal onderzoek. Ook al vermeldt het decreet expliciet dat die resultaten niet bekend gemaakt mogen worden, in de feiten zullen zoveel mensen ervan kennis kunnen nemen dat die geheimhouding een probleem dreigt te worden.

“Katholiek Onderwijs Vlaanderen zal daarom van dichtbij de opmaak en implementatie van de Vlaamse toetsen opvolgen”, besluit Lieven Boeve. “Tegelijkertijd zullen we de toetsen, verrijkt met eigen items, maximaal inzetten bij de begeleiding van onze scholen bij hun kwaliteitsontwikkeling. Want niet de toetsresultaten op zich, maar het ermee aan de slag gaan zal uiteindelijk het verschil maken.”